Казакстанда онкогематологиялык оорулууларды дарылоонун жаңы ыкмасы пайда болот. CAR-T деп аталган терапиялык технологияны биздин өлкөгө өткөрүп берүү учурда Улуттук биотехнология борборунун окумуштуулары тарабынан жүргүзүлүүдө. Гендик инженерия лабораториясынын кызматкерлери жетинин айында эле Англияга барып, чет элдик адистердин алдыңкы тажрыйбасын өздөштүрүүлөрү керек. Бул тууралуу кабарчыбыздын эксклюзивдүү материалында.
Бүгүнкү күндө кан рагы эң кеңири таралган он рактын бири. Мындай гематологиялык шишик ооруларын дарылоонун негизги ыкмасы химиотерапия бойдон калууда. Кээ бир учурларда бейтаптар өзөк клеткасын трансплантациялоодон өтүшөт. Бирок, оорунун өнүккөн формаларында же бардык терапия эффективдүү болбой калганда, бейтаптарга CAR-T дарылоо үчүн иммунотерапиялык ыкма керек.
Александр Шустов, гендик инженерия лабораториясынын башчысы:
Бул гендик инженерия технологиясы менен клетка инженериясынын гибриди, биз бейтаптан иммундук клеткаларды алабыз, аларды өзгөчө ыкма менен иштетебиз, ошентип алар шишик клеткаларын өлтүрүүдө активдешет.
Чет өлкөдө мындай терапия ар бир бейтап үчүн жеткиликтүү эмес. Анын баасы, мисалы, АКШда үч жүз төрт жүз миң долларга жетет. Кытайда баасы бир аз төмөн. CAR-T негизги этаптарын Казакстанга өткөрүп берүү бул дарылоо ыкмасын мекендештерибизге жеткиликтүү кылат. Буга чейин Улуттук биотехнология борборунун лабораториясына кымбат баалуу жабдуулар алынган.
Ерлан Раманкулов, Казакстандын «Улуттук биотехнология борбору» республикалык мамлекеттик ишканасынын башкы мүдүрү:
Мамлекет атайын илимий гранттарды жана программаларды берет. Бул учурда биз Саламаттыкты сактоо министрлигинин программасынын алкагында иштеп жатабыз. Ал жактан кымбат баалуу атайын жабдууларды алуу үчүн акча күрөөгө коюлган, бул жабдуулар менен иштөөнү үйрөнүү үчүн акча керек. Келерки жылдын аягына чейин биз бардык материалдарды, бардык керектүү реагенттерди чогултууга даярбыз, жана биринчи алты бейтапты эксперименталдык дарылоо башталат.
Ага чейин Улуттук биотехнология борборунун лабораториясында клиникалык изилдөөлөрдүн узак этабы өтөт. Биринчиден, терапия клетка Ин витро культураларында текшерилет, андан кийин жаныбарлар, андан кийин бейтаптар.
Айгерим Акимжанова, кабарчы:
Казакстанда бүгүнкү күндө жөн эле кан рагы деп аталган кан түзүүчү жана лимфа ткандарынын рак оорусу менен жабыркаган жети миңдей бейтап катталган. Жыл сайын оорунун миңден ашык жаңы учуру аныкталат. Бейтаптардын көпчүлүгү айыгып кетишти, алардын бештен бири дагы деле CAR-T технологиясын колдонуу менен дарылоого муктаж.
Келечекте бул жогорку технологиялык терапия рак гематологиялык ооруларды дарылоодо гана эмес, өнөкөт, аутоиммундук жана жугуштуу ооруларды дарылоодо да колдонуларын адистер айтышат.
Которгон: Илгиз Жамалбеков
