Kazakistan’da ilk kez gerçekleştirilen bilimsel deney “SANA-1” başarıyla
tamamlandı. Kadınlardan oluşan ekip, 10 gün boyunca tamamen izole edilmiş bir
ortamda kaldılar. Katılımcılar, uzun süreli uzay uçuşu koşullarını simüle etmek
amacıyla özel olarak tasarlanmış bir simülatör modülüne yerleştirildi. Basınca
dayanıklı kapsül, yörünge istasyonlarını andırıyor: bağımsız su temin sistemi,
iklim kontrolü ve küçük bir bitki bölmesi mevcuttur. Komuta merkezinde ise
mühendisler için çalışma alanları, kontrol simülatörleri ve uçuş senaryoları
geliştirme sistemleri bulunuyor.
Dariya Komarova, deneye katılan ekip üyesi:
“Hiç korku yoktu, bilinmeyen bir ortam ve yabancı
insanlar vardı. 2–3 gün içinde bu hissiyat kayboldu ve geriye sadece görevimiz
kaldı. Motivasyonumuz ve görevlerimizi yerine getirme arzumuzla ilerledik. Hafıza,
hız, dikkat gibi çeşitli testlerden geçtik ve beyin aktivitelerimizi de
kaydettik.”
Ekip, kapsamlı tıbbi ve psikolojik testlerden
geçirildi. Kadınlar üzerinde davranışsal deneyler yapıldı ve kapsülün
mühendislik sistemleri değerlendirildi. İzolasyon ve monotonluk koşullarında
stres dayanıklılığı, duygusal denge ve bilişsel esneklik gibi unsurlara özel
önem verildi. İlk analizlere göre, deneyin başında katılımcıların yüksek
motivasyon ve enerjiye sahip olduğu, birkaç gün sonra ise kaygı ve apati
duygularının ortaya çıktığı görüldü.
Alina Gutoreva, deneyin bilimsel koordinatörü:
“10 gün çok uzun bir süre değil. 'Mars-500' veya
'Sirius' gibi diğer deneylerle karşılaştırıldığında kısa sayılır. Ancak burada
da izolasyona adaptasyon sürecinin tüm aşamalarını gözlemleyebildik. Tam analiz
önümüzdeki haftalarda yapılacak.”
Deneyin sonuçları, gelecekteki Kazak astronotların
ulusal eğitim programı için temel oluşturacak. Ayrıca stresle başa çıkma
tekniklerinin geliştirilmesi ve uzun süreli gezegenler arası görevler için
kapsül tasarımı konusunda da yol gösterici olacak. Bu tür projeler, yeni bir
dönemin başlangıcı sayılıyor.
