Kasım-Comart Tokayev, Duşanbe’de düzenlenen BDT Devlet Başkanları Konseyi
toplantısında yaptığı konuşmada, Bağımsız Devletler Topluluğu’nun, ülkeler
arasında güveni pekiştiren etkili bir uluslararası mekanizma olduğunu
vurguladı. Kazakistan önderi, bu yılın Büyük Zafer'in 80. yıldönümüne denk
geldiğini hatırlatarak, mevcut jeopolitik sarsıntılar ortamında krizleri
önlemek için ortak çabanın büyük önem taşıdığını belirtti.
Kasım-Comart Tokayev,
Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı:
“Uluslararası hukukun temellerinin sarsılması, ülkeler
arasındaki güven seviyesinin düşmesi, çatışmacı söylemlerin artması, çok
taraflı diplomasinin kriz yaşaması ve Birleşmiş Milletler’in barışı koruma
kapasitesinin zayıflaması bizi endişelendiriyor. Böyle bir jeopolitik çalkantı
ortamında, BDT ülkeleri olarak kriz kaynağı olan faktörleri ortadan kaldırmak
için çabaları birleştirmeliyiz.”
Tokayev, stratejik ortaklığın gelişimi için bir dizi
öneride bulundu. Ona göre, BDT’nin ticaret ve ekonomik potansiyelinin
artırılması için ortak üretim tesisleri kurulmalı, yatırım çekilmeli, dijital
çözümler uygulanmalı ve ulaşım–lojistik kapasitesi verimli şekilde
kullanılmalıdır. Geçen yıl BDT ülkeleri arasındaki ticaret hacmi 110 milyar
dolara ulaşmıştır. Kazakistan’ın bu ülkelerle olan ticareti ise son beş yılda
1,5 kat arttı. Bu gelişmede ulaştırma koridorlarının rolü büyük. Bölge, Avrupa
ile Asya arasında bir köprü görevi görmektedir.
Kasım-Comart Tokayev,
Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı:
“Topluluğun Ortak Dijital Ulaştırma ve Lojistik
Haritası’nın hazırlanması imkanının değerlendirilmesini öneriyorum. Bu harita,
ulusal altyapı planlarını bir araya getirerek bütüncül bir ulaşım
bağlantılılığı alanı oluşturacak ve büyük yatırımların çekilmesi için elverişli
bir zemin hazırlayacaktır. BDT ülkelerinin topraklarından geçen ana ulaştırma
arterlerinin entegrasyonuna yönelik Konsept belgesi tamamlanmak üzeredir.”
Çevresel tehditler, doğal afetler ve teknolojik
felaketler, BDT ülkelerinin sürdürülebilir kalkınması açısından ciddi riskler oluşturmaktadır.
Kazakistan önderi, bu riskleri erken tespit etmek için etkili araçların
kullanılmasını önerdi. Bu amaçla, olağanüstü iklim ve teknolojik durumları
öngörmeye yönelik Bölgesel Tahmin Merkezi kurulması çağrısında bulundu. Yaratıcı
endüstrilerin de geliştirilmesine değinen Tokayev, bu sektörün Kazakistan’a 2
milyar doları aşkın gelir sağladığını kaydetti. Bu bağlamda, BDT Devletlerarası
İnsani İşbirliği Fonu bünyesinde Yaratıcı Endüstriler Derneği kurulmasını
söyledi. Ayrıca, BDT’nin küresel alandaki itibarının güçlendirilmesinin de
büyük önem taşıdığını vurguladı.
Kasım-Comart Tokayev,
Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı:
“Kazakistan’ın teklifi üzerine, 2023 yılında BDT
bünyesinde Gözlemci ve Ortak statüleri oluşturuldu. Bu girişimin ilk olumlu
sonuçlarını görüyoruz. Bugün Şanghay İşbirliği Teşkilatı’na Gözlemci statüsü
verilmesi yönünde karar alacağız. Bu olay, Avrasya’daki bölgesel yapılar
arasındaki işbirliğinde yeni bir sayfa açacaktır. Ayrıca, Moskova’daki zirvede
Kazakistan tarafından önerilen 'BDT Plus' iş birliği formatını da hayata
geçiriyoruz. Bu adımın da BDT’nin uluslararası alandaki rolünü güçlendireceğine
inanıyorum.”
