Kazakistan’da siyasi baskı ve kıtlığın kurbanlarının sayısı çok daha yüksek olma ihtimali, yani üç milyondan fazla insan olması varsayılmaktadır. Ülkedeki verilerin hesaplanması ve 20. yüzyılın tarihi trajedisinin incelenmesi, özel bir devlet komisyonu tarafından ele alındı. Komisyon 4 yıl önce Devlet Başkanının talimatı üzerine kurulmuştu. Bilim insanları, uzmanlar, araştırmacılar ve devlet kurumlarının temsilcilerini içeriyor. Komisyonun birkaç yıl süren çalışmaları boyunca, tüm İllerde ülkenin onlarca devlet ve bakanlık arşivinde özenli çalışmalar yapıldı.
Bu sayede binlerce belgelerin
gizliliği kaldırıldı. Toplamda 2,5 milyondan fazla belge incelenmiş ve 311 bin
siyasi rejim kurbanı aklandı. Geçen yüzyılın gerçek tablosunun ortaya konulması
çalışmalarına Kazakistanlı bilim adamlarıyla birlikte yabancı uzmanlar da
katıldı. Sonuç olarak 72 ciltlik bir araştırma çalışması yayınlandı. Bir kısmı
başkentin devlet arşivlerinde korunmakta. Şu anda Kazakistan’da siyasi kurbanların
aklanması ve isimlerinin ebedileştirilmesi için yeniden yapılandırma işleri devam
ediyor.
Yerkin Abil, Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu
Meclis milletvekili, tarih bilimleri doktoru:
- Örneğin ülkemizde haklarından mahrum
bırakılanlar kurban sayısına dahil edilmiyor; bunlar sivil haklarından mahrum
edilmiş vatandaşlardır. Hiçbir şey yapmamışlardı, hiçbir şey için mahkum
edilemezlerdi. Ama yanlış sosyal geçmişe sahip olmalarından dolayı suçluydular;
sultanın çocukları, zenginler, çarlık döneminde devlet kurumlarında çalışan
birileri, tercüman, katip vb. Hatta onların akrabaları bile baskı altına
alındı, hepsi oy hakkından mahrum bırakılanların sırasına girdi. Şehirlere
yerleşmelerine izin verilmedi, yüksek öğrenim görmelerine izin verilmedi,
seçimlere katılmalarına izin verilmedi, bu da siyasi baskıdır.
