Kasım Comart
Tokayev, Yüksek Avrasya Ekonomi Konseyi toplantısına katıldı. Konseyin
yıldönümü zirvesi Moskova’da gerçekleşti. Taraflar geçen yıl bu konuda
anlaşmıştı. Toplantıda Devlet Başkanları, Avrasya Ekonomik Birliği kendi içinde
daha fazla etkileşim için başlıca görevleri ve talimatları konusunda görüşme
yaptı. Bu toplantılara heyet üyelerinin yanı sıra Küba ve Özbekistan gibi
gözlemci ülkeler de genişletilmiş bir formatta katıldı. Birliğin 10 yıllık
çalışması boyunca önemli sonuçlar elde edildi. Karşılıklı ticaret yaklaşık iki
katına çıktı. Özellikle Kazakistan’ın Avrasya Ekonomik Birliği üyesi ülkelerle
ticaret cirosu 2015 yılında 16 milyar dolar iken 2023 yılında 28 buçuk milyar
dolara yükseldi. Kasım Comart Tokayev’e göre, yüksek düzeyde entegrasyon
etkileşimi, ortak altyapı projelerinin uygulanması, endüstriyel işbirliğinin
gelişmesi, ortak hizmetler pazarının oluşturulması ile destekleniyor. Şu anda
asıl önemli olan Birliğin imkânlarını geliştirmektir.
Kazakistan Cumhuriyeti Başkani Kasim-Zhomart Tokayev:
- Gerçekten bütün ve düzenli olarak işleyen, engelsiz bir iç pazar
oluşturulması gerekiyor. “Nokta çözümleri” olarak
adlandırılan gizli kısıtlamaların ve her türlü manuel kontrolün uygulanmasının
tamamen ortadan kaldırılması önemli. Bunun Avrasya Ekonomi Komisyonu’nun
çalışmalarında mutlak bir öncelik haline gelmesi gerektiğine inanıyorum.
Kazakistan devlet
başkanına göre bir diğer önemli görev de “dış ticaretin yeniden
yapılandırılması”. Bunun için Avrasya ürünlerinin dış pazarlara aktif girişi
için elverişli koşullar oluşturmak ve malların üçüncü ülkelere engelsiz
geçişini sağlamak gerekiyor. Bu nedenle Kazakistan, Moğolistan ile geçici bir
ticaret anlaşması yapılmasına ilişkin müzakerelere başlama kararını
memnuniyetle karşıladı. Aynı zamanda Asya, Afrika ve Orta Doğu’da hızla gelişen
ülkelerle de büyük işbirliği imkânları var.
Kazakistan Devlet Başkani Kasim-Zhomart Tokayev:
- Mevcut %60’lık küresel GSYİH (Gayri safi yurt içi hasıla)nın
büyümesine yalnızca Asya’nın beklenen katkısı göz önüne alındığında, Küresel
Güney ile işbirliği özellikle ilgi çekicidir. Basra
Körfezi pazarlarına girmek için, Ekonomik Birliğe üye ülkeleri (Kazakistan
zaten bunu yapıyor) Uluslararası Taşımacılık Koridoru’nun oluşturulmasına
ilişkin Aşkabat Anlaşması’na katılmaya davet ediyoruz.
Dış pazarlara
girmek için ulaştırma bileşeni önemlidir. Burada da demiryolu altyapısının
genişletilmesi ve modernleştirilmesi gerekiyor. Kasım Comart Tokayev,
tarifeleri uyumlu hale getirmek ve tek bir Avrasya dijital koridoru oluşturmak
için “kusursuz” lojistik sistemi oluşturmanın önemli olduğunu söylüyor. Bu
arada Kazakistan önümüzdeki yıl demiryolu taşımacılığında yapay zekâyı
kullanmayı planlıyor. Devlet Başkanı, genel olarak sanal sistemde işbirliğinin
Avrasya Ekonomi Birliği’nin gelişmesinin itici gücü olması gerektiğine
inanıyor.
Dahası, Bilişim
teknolojilerinin uygulama kapsamı robotikten biyoteknolojiye ve tarım bilimine
kadar çok geniştir. Tabii ki, endüstriyel iş birliğini derinleştirmek
gerekiyor. Bu sayede katma değeri yüksek ürünler üretilmesi mümkün olacak.
Örneğin Kazakistan, Birliğe üye ülkelerle birlikte 150’i aşkın endüstriyel
proje üzerinde çalışıyor. Müzakerelerin bir dizi belgenin imzalanmasıyla sona
erdiğini belirtmekte fayda var.
Editor: Гайни Жумабек
