Devlet Başkanı, Azerbaycan'da düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı'nın 12.
Zirvesi'nde dijitalleşme, enerji, sanayi, ulaştırma ve lojistik, kültürel ve
insani ilişkiler alanlarında işbirliğini güçlendirmenin önemini vurguladı.
Ayrıca, TDT’nin uluslararası alandaki artan itibarını dikkate alarak birlikte
hareket etmeye ve Teşkilat’ın potansiyelini geliştirmeye çağırdı. Kazakistan,
“Türk Devletleri Teşkilatı+” formatının oluşturulması fikrini destekliyor ve Türk
Yatırım Fonu gibi büyük ortak projelerin imkanlarının da etkin şekilde
kullanılması önerildi. Kasım-Comart Tokayev, bu fon aracılığıyla finanse
edilebilecek somut projeler listesinin oluşturulmasını belirtti.
Kasım-Comart Tokayev, Kazakistan Cumhuriyeti Devlet başkanı:
“Ekonomilerimizin çeşitlendirilmesinde sanayi alanındaki
iş birliği önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, Türk Devletleri Ticaret ve
Sanayi Odası’nın büyük bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyoruz. 2026 yılında
bu kuruluşun başkanlığını Kazakistan üstlenecek. Bu vesileyle, öncelikli
projeleri içeren bir Sanayi İş Birliği Programı’nın kabul edilmesini öneriyoruz.”
TDT ülkeleri için büyük fırsatlar sunan bir diğer alan ise Trans-Hazar
Uluslararası Taşımacılık Koridoru. Son beş yılda buradaki yük taşımacılığı
hacmi 6 kat arttı. Cumhurbaşkanı, Türk ülkelerini güzergah boyunca
havaalanları, demiryolu istasyonları ve limanların modernizasyon projelerine
katılmaya davet etti. Ayrıca, dijitalleşme olanaklarının kullanılması ve bu
koridor kapsamında bir Dijital İzleme Merkezi'nin kurulması önerildi. İş
birliği yapılması gereken diğer stratejik alan
yapay zekadır.
Kasım-Comart Tokayev, Kazakistan Cumhuriyeti Devlet başkanı:
“Kısa süre önce Astana’da Alem.AI adlı Uluslararası Yapay
Zeka Merkezi açıldı. Bu merkez temel alınarak, TDT’ye bağlı Dijital İnovasyon
Merkezi’nin kurulmasını öneriyorum. Merkez; girişimleri destekleyecek, ortak
projeler geliştirecek, yapay zeka alanında tecrübe paylaşımını sağlayacak. Yapay
zekanın potansiyelini akıllıca kullanmamız gerek. Bu nedenle, önümüzdeki yıl
Kazakistan’da düzenlenecek TDT Gayriresmi Zirvesi’nin temasının ‘Yapay Zeka ve
Dijital Kalkınma’ olmasını öneriyorum.”
TDT ekonomisinin belkemiğini oluşturan ve ülkeler arası ortaklığın temel
unsurlarından biri de enerji sektörüdür. Tokayev, yenilenebilir enerji
kaynaklarına özel önem verilmesi gerektiğini belirterek, TDT bünyesinde enerji
verimliliği konusunda “En İyi Uygulamalar Konseyi”nin kurulmasını teklif etti. Zirvede
çevre sorunları ve su kıtlığı da gündemdeydi. Kazakistan Cumhurbaşkanı, Hazar
Denizi’ndeki çevresel durumun iyileştirilmesi için ortak projelerin
geliştirilmesini ve sulama sistemleri ile su kaynaklarının etkin kullanımına
yönelik dijital kontrol programının kabul edilmesini önerdi. Zirve sonunda Gebele Bildirisi imzalandı.
