Kazakistan önderi, Tacikistan’da düzenlenen “Orta Asya – Rusya” ikinci
zirvesinde çok taraflı iş birliğini genişletmeye yönelik güncel alanları
belirledi. Devlet Başkanı, hızla gelişen bölgenin potansiyelinin dünya
genelinde kabul gördüğünü vurguladı. Buna bağlı olarak C5+ formatındaki
görüşmelere de ilgi artıyor. Bölge devletleri ile Rusya arasındaki verimli
işbirliğini artırmada bir dönüm noktası ise üç yıl önce Astana’da düzenlenen
ilk “Orta Asya – Rusya” forumu oldu. Bu formatta yapılan üst düzey toplantı,
ortaklığa ivme kazandırmayı hedefliyor. Rusya ile ticaret, Orta Asya
ülkelerinin toplam ticaret hacminin üçte birini oluşturuyor. Geçen yıl bu hacim
%20 artarak 50 milyar doları aştı. Bu miktarın yarısından fazlası, Kazakistan
ile Rusya arasındaki ticarete aittir.
Kasım-Comart Tokayev, Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı:
“Rusya, Kazakistan ekonomisine en çok yatırım yapan
ülkeler arasında. Ülke ekonomisinin gelişimine 26 milyar doların üzerinde
yatırım yapılmıştır. Sadece geçen yıl Rus yatırım akışı %33 artarak 4 milyar
doları geçti. Bu artış, sanayi işbirliğinin hızla gelişmesi sayesinde mümkün
oldu. 21 milyar doları aşkın yatırımla 114 proje hayata geçirildi. Toplam
değeri 4,5 milyar dolar olan 33 proje halen uygulanma aşamasındadır.”
Kasım-Comart Tokayev, tarım alanında ortak faaliyetler
için büyük fırsatlar bulunduğunu belirterek yüksek katma değerli ürünler
üretmek için derin tahıl işleme üzerine ortak kümelenmeler kurulmasını önerdi.
Ulaşım ve lojistik bağlantıların güçlendirilmesi de öncelikler arasında yer
alıyor. Kazakistan topraklarından 11 uluslararası koridor geçmekte ve Asya ile
Avrupa arasındaki kara taşımacılığının yaklaşık %85’i buradan yapılmaktadır. Son
15 yılda bu sektöre 35 milyar dolar yatırım yapılmıştır. Neticesinde, Rusya'dan
Orta Asya’ya Kazakistan üzerinden yapılan demiryolu yük taşımacılığı %26
artmıştır.
Kasım-Comart Tokayev, Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı:
“Rus ve Türkmen ortaklarımızla birlikte “Kuzey –
Güney” uluslararası ulaşım koridorunun doğu hattını geliştiriyoruz. 2027 yılına
kadar bu ulaşım hattının kapasitesini iki katına çıkarmayı planlıyoruz. Geçen
yıl bu güzergahtan geçen yük miktarı yaklaşık 2,5 milyon ton oldu. Bu hattın
tam potansiyelinin ortaya çıkarılması ve gerekli finansmanın sağlanması için
“Kuzey – Güney” koridorunun doğu hattını yatırım ve altyapı açısından
destekleyecek Ortak Bir Program’ın başlatılması faydalı olacaktır.”
Enerji sektöründe de işbirliği için muazzam potansiyel
bulunmaktadır. Özellikle Kazakistan’da “Rosatom”un katılımıyla inşa edilecek
ilk nükleer santral dikkate alındığında, bu alanda büyük fırsatlar söz
konusudur. Cumhurbaşkanı, ülkemizde nükleer yakıt döngüsü ve radyoaktif atık
yönetimine yönelik Bölgesel Yeterlilik Konseyi kurulmasını önerdi. Ülkeler
arasında dijital alanda işbirliği de verimli olacaktır. Çevre konuları da büyük
önem taşıyor. Bu bağlamda Orta Asya ülkeleri ile Rusya arasında çevre
konularına yönelik bir Çevre Bakanları Konseyi kurulması önerildi. Güvenliğin
sağlanması, terörizmle mücadele, uyuşturucu kaçakçılığı ve siber suçlarla
mücadele alanlarında “Orta Asya – Rusya” formatında Güvenlik Konseyi
sekreterlerinin ortak çalışmalarının sürdürülmesinin önemli olduğunu vurgulandı.
