6 Kasım’da Washington’da «C5+1» formatında üst düzey bir zirve düzenlenecek.
Toplantının gündeminde Kazakistan,
Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve ABD liderlerinin katılımıyla geniş
bir işbirliği alanı yer alıyor. Görüşmelerin temel başlıklarını ticari-ekonomik
ve insani işbirliği, enerji, sanayi ve dijitalleşme oluşturuyor. Taraflar,
karşılıklı faydaya dayalı ortaklığın güçlendirilmesine yönelik somut adımları
belirlemeyi hedefliyor. Uzmanlar, bu etkinliğin, Avrasya’daki yeni jeopolitik gerçekliklerin
ve büyük güçlerin bölgeye artan ilgisinin göstergesi olduğunu belirtiyorlar. Orta Asya, ABD açısından stratejik
konumu ve yeni ulaştırma
koridorlarının oluşturulmasındaki rolü ile önem taşıyor. Kazakistan ise Avrasya’nın kilit transit merkezi ve nadir toprak elementlerinin çıkarılması ve
işlenmesinde güvenilir ortak olarak değerlendiriliyor.
Ali Muhambet, KİSİ Amerikan ve Avrupa Araştırmaları
Bölümü baş uzmanı:
«Bu bağlamda ABD, kritik
minerallerin tedarikini çeşitlendirmeye çalışıyor ve Kazakistan bu açıdan büyük
potansiyele sahip. Ülke, ABD’nin 50 en önemli mineralinden 19’unu, germanyum,
galyum, tungsten, kobalt ve diğerlerini tedarik edebilir. Kazakistan, kritik minerallerin
çeşitlendirilmiş ve sürdürülebilir tedarik zincirlerinin oluşturulmasında yer
alma kapasitesine sahiptir. Bu süreç yatırım ve teknoloji alışverişi açısından
da sinerjik bir etki yaratacaktır».
«C5+1» formatı 2015 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. İlk zirve iki
yıl önce New York’ta
devlet başkanları düzeyinde gerçekleştirilmişti. Washington’daki bu yılki
buluşma, diyalog formatının 10.
yıldönümüne ithaf ediliyor. Uzmanlar, bunun ABD’nin Orta Asya’ya
artan ilgisini ortaya koyduğunu belirtiyorlar.
Manarbek Kabaziyev, KC
Dişişleri Bakanlığı Dış Politika Araştırmaları
Enstitüsü Başkan Yardımcısı:
«10’u aşkın bakanlık düzeyinde toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantılar,
formatın geliştirilmesi için gerçekten güçlü bir ivme kazandırdı. Hem Orta Asya’daki
hem de ABD’deki birçok ortak, sanayi üretimi, hidrojen teknolojilerinin
geliştirilmesi, temiz enerji gibi konuları ele aldı. Bunu, formatımız
çerçevesindeki en atılımcı projelerden biri olarak değerlendiriyorum».
ABD Dışişleri Bakanlığı, «C5+1» girişiminin
10. yıldönümüne adanmış bir iş forumu düzenliyor. Etkinliğe bakanlar,
senatörler ve özel temsilciler katılacak. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı
Christopher Landau, önde gelen şirket yöneticilerinin yer alacağı genel oturumu
yönetecek. «C5+1» ülkelerinden
üst düzey yetkililer ve iş dünyası liderleri, Orta Asya ülkeleri ile ABD
arasındaki ekonomik ve kültürel bağların güçlendirilmesi yollarını ele alacak.
