200'ü aşkın nadir eski baskı, Ulusal El
Yazmaları ve Nadir Kitaplar Merkezi uzmanları tarafından dijitalleştirildi.
Onun koleksiyonunda Latin ve Kiril alfabesi, Arapça, Farsça, Eski Türkçe ve
diğer dillerde yazılmış yaklaşık 2000 eser bulunmaktadır. Bunların birçoğu 15.
ve 16. yüzyıllara aittir. Arasında ünlü bilim adamlarına ait el yazmaları,
kutsal metinler ve geçmiş yüzyıllara ait hat örnekleri de yer alıyor. Merkez’de
materyallerin tercüme, işleme ve analiz süreçlerinin hızlandırılması için yapay
zeka teknolojilerinin kullanılması düşünülüyor. Merkez uzmanları, Ulusal Kitap
Günü dolayısıyla başkentli okul öğrencilerine antik eserlerin korunmasının
önemi, restorasyon ve konservasyon çalışmalarının aşamaları hakkında bilgi
verdiler ve çeşitli geziler düzenlediler.
Jandos Boldıkov, Ulusal
El Yazmaları ve Nadir Kitaplar Merkezi’nin müdürü:
- Okul çocuklarının
antik el yazmalarının değerini anlamalarını istiyoruz. Çünkü günümüzde artık
herşey biliniyor, her şey zaten bizim için mevcut diye bir görüş var. Fakat aslında
henüz her şeyin bilinmediği, hala keşfedilmemiş birçok bilginin olduğunu
öğrenmeliler. Ayrıca insanların, özellikle gençlerin kitaplara sahip çıkması
lazım. Çünkü kitap okuma kültürü var. Hatta kitapların bile belli bir
sıcaklığın olduğu ayrı yerlerde saklanması gerekiyor. Bunu birisi biliyorsa,
birileri bilmiyor. Gençliğimize kitap okumayla ilgili bir kültür aşılamalıyız.
Merkez, ayrıca
uluslararası işbirliği çerçevesinde yabancı arşiv ve kütüphanelerle kapsamlı
araştırma çalışmaları yürütmektedir. Orta Asya cumhuriyetlerindeki
meslektaşlarla etkileşim kurulmuştur. Yerli uzmanlar oraya deneyim
alışverişinde bulunmak ve elbette değerli ve nadir örnekler bulmak için
gidiyorlar. Neticesinde eski el yazmaları Kazakistan
restoratörlerinin elinde ikinci hayat bulacaklar.
Bakşa Aşirbekova, Ulusal El Yazmaları ve Nadir
Kitaplar Merkezi’nin baş uzmanı:
- Nadir kitaplar için sadece doğal malzemeler kullanırız. Mesela yapıştırıcıyı undan kendimiz yapıyoruz. Dikişte de pamuk ipliği kullanıyoruz. Daha sonra renklendirme yapmak için boyaları bile özel seçiyoruz. Kağıdın kendisi beyaz Japon kağıdıdır çünkü. Burada akrilik boyalar kullanarak kitabın rengine uyacak şekilde renklendiriyoruz. Ben eğitimimi Rusya'da, Moskova'da aldım. Daha sonra Ermenistan'da ve İran'da, Buryatya'da iş becerilerimi geliştirdim.
